Cây Sa Kê

Cây sa kê hay còn được gọi là cây bánh mì, là loại cây vô cùng độc đáo, là cây bóng mát nhưng lại giống như cây lương thực giúp cứu đói của người dân Châu Phi. Sake hiện nay đã được trồng phổ biến ở Việt Nam được nhiều người ưa thích vừa trang trí, làm món ăn, lấy bóng mát, lấy gỗ quý, lại có thể dùng làm thuốc chữa bệnh.

Đặc điểm cây sa kê

Cây sake hay sa kê, cây bánh mì có tên khoa học là Artocarpus altilis thuộc họ Dâu tằm – Moraceae, xuất xứ từ các đảo ở Thái Bình Dương, Malaysia.

– Cây sake có hai loại là loại quả có hạt và không hạt. Nếu trồng để trang trí làm cảnh thì không cần phân loại, tuy nhiên trồng để kinh doanh thu hái quả thì nên trồng loại không hạt. Nhân giống sake không hạt bằng cách giâm cành, sake có hạt thì sẽ gieo hạt.

– Sake thuộc cây thân gỗ, dạng bóng mát lớn, chiều cao đạt khoảng 10-20m, sống lâu năm, lá xanh quanh năm. Nhìn thoáng ban đầu sake rất giống cây bàng với nhiều cành mảnh mọc ngang tạo nên những tán dày và rộng. Mặt trên lá sa kê có màu xanh bóng, mặt dưới nhám, khi lá rụng chuyển màu nâu rất cứng và khô như lá bàng có thể để trang trí rất ngộ nghĩnh. Lá sake lớn, thuôn dài, phân thành 3-9 thùy, mọc trên những cuống mập, khi rụng để lại trên cành những vết sẹo.

Cây sake dạng đơn tính cùng gốc với hoa cái và đực mọc chung trên cây. Cụm hoa đực nhỏ màu vàng, dạng chùm dài mọc trước. Sau đó cụm hoa cái mới mọc có màu xanh rồi chuyển dần sang vàng, mọc thẳng đứng trên cành. Cây được thụ phấn từ động vật và côn trùng, chủ yếu là dơi ăn quả.

Quả sake bên ngoài nhìn y chang quả mít , bên trong chỉ chứa thịt, hạt mà không có múi như mít. Quả sa kê rất độc đáo được chế biến như lương thực: dùng để luộc ăn, nấu rượu, thậm chí xay lấy bột để rán như bánh mì. Quả sake ít calo nhưng rất giàu carbohydrate nên được đánh giá là loại thực phẩm rất tốt.

Lợi ích và ứng dụng cây sa kê

Cây sa kê có tán dầy, lá to, hình dáng đẹp từ tổng thể đến chi tiết lá, quả nên rất được ưa thích trồng làm cây trang trí cảnh quan, sân vườn tạo điểm nhấn và lấy bóng mát ở sân vườn biệt thự, quán cà phê, khu nghỉ dưỡng, nơi công cộng, bệnh viện, đường phố…

Quả sake còn chế biến được thành nhiều món ăn ngon với nhiều dưỡng chất rất bổ dưỡng cho cơ thể.
Gỗ sake cũng rất đặc biệt, ban đầu gỗ có màu vàng sau khi tiếp xúc với không khí chuyển thành màu đen như gỗ mun nên rất được ưa chuộng trên thị trường thế giới.

Thêm vào đó cây sake còn là vị thuốc hữu dụng, theo đông y rễ sake có tác dụng trị ho, làm dịu, lá tiêu độc, tiêu viêm, lợi tiểu, . Người dân thường lấy rễ, vỏ, nhựa, lá cây về chữa nhiều bệnh: sát khuẩn, tăng huyết áp, tiểu đường, bệnh răng miệng, trị ghẻ, tiêu chảy, lỵ, rối loạn dạ dày, trị mụn nhọt, chữa viêm gan vàng da, chữa phù thũng, sỏi thận và gut, …

Ngoài ra sa kê còn nhiều lợi ích về sức khỏe đã được khoa học công nhận:

Kích thích tăng trưởng tế bào mới giúp da phục hồi nhanh bằng các chất chống oxy hóa;

– Tăng cường sức khỏe tim mạch do quả chứa nhiều kali giúp điều hòa nhịp tim, giảm huyết áp, giảm cholesterol xấu, giảm triglyceride .

– Chống nhiễm trùng: do có nhiều chất chống oxy hóa tăng đề kháng, loại bỏ các gốc tự do gây lão hóa và các bệnh tuổi già.

– Cung cấp năng lượng chính cho cơ thể là carbohydrate, lợi cho vận động.

– Ngăn ngừa viêm da: chiết suất sake tươi giúp ức chế enzym gây viêm, ngăn ngừa viêm nhiễm bằng cách ngăn sản xuất oxit nitric quá mức.

– Tốt cho hệ tiêu hóa: sake chứa nhiều chất xơ tăng cường nhu động ruột, ngăn ngừa các bệnh tiêu hóa

– Nuôi dưỡng tóc và làm đẹp da:Vitamin C giúp hấp thu tốt khoáng chất, chất béo, axit omega-3 và omega-6 giảm rụng tóc, giảm xơ…
Như vậy trồng sake không chỉ làm cảnh mà còn đem lại hiệu quả kinh tế cao cho người dân

Cách trồng chăm sóc cây sa kê

Thuộc loại cây thân gỗ khỏe mạnh nên sake rất dễ trồng và chăm sóc:

– Ánh sáng: sake ưa sáng hoàn toàn nhưng vẫn có thể chịu một phần bóng râm.

– Nhiệt độ: Cây có tốc độ sinh trưởng trung bình, chịu lạnh kém, chịu nóng tốt. Nhiệt độ ưa thích từ 18-35oC.

– Độ ẩm: Sake ưa ẩm

– Đất trồng: Cây sa kê không kén đất có thể thích nghi nhanh ở cá loại đất kể cả nhiễm mặn, nhiễm phèn. Tuy nhiên để đạt hiệu quả cao nên trồng nơi đất tơi xốp, giàu dinh dưỡng.

Cây giống chiết cành là chủ yếu nên khi mới trồng cần phải nâng bầu đất lên cao hơn mặt đất khoảng 15-20cm để tránh úng cho cây.

– Tưới nước: Nên tưới nước điều độ khi cây đang ở giai đoạn sinh trưởng, tưới bổ sung vào những giai đoạn nở hoa, kết trái.

– Bón phân: Khi trồng nên bón lót bằng phân hữu cơ hoai mục hoặc phân trùn quế. Sau đó bón thúc bằng NPK 1-2 lần/năm, phân chuồng 1 lần/ năm vào trước giai đoạn ra hoa, đậu quả.