Cây Sấu

Cây Sấu là loại cây công trình, cây gỗ lớn, thường có ở miền bắc nước ta, sống lâu năm, thường xanh có tán rộng, loại cây xanh cho bóng mát được trồng ở các khu công nghiệp, khu đô thị, biệt thự…Tên khoa học là Dracontomelon dupereanum thuộc họ Đào lộn hột ( Anacardiaceae ).

Có thể ngắm những cây Sấu 1000 năm tuổi ở các khu rừng nguyên sinh tại Cúc Phương ( Ninh Bình), hoặc ở hồ Ba Bể ( Bắc Cạn). Hiện nay cây Sấu được trồng phổ biến ở các công trình lớn vì vừa có thể làm che mát vừa có thể cho quả ăn lại không ảnh hưởng đến nguồn nước và đặc biệt là cây khá dễ tính, phù hợp với hầu hết các loại đất trồng.

Cây Sấu thân gỗ, có chiều cao từ 20 – 30 mét, đường kính 30 – 80 cm, vỏ cây màu xám nâu, nháp, thịt màu đỏ, có dịch mủ, cành non có lông mềm. Tán dây màu xanh thẫm, gốc có bạnh bè lớn.

Lá xấu có màu xanh lục lúc còn non, khi già chuyển sang màu vàng hay đỏ trước khi rụng; lá mọc kép 3 lá chét, dài khoảng từ 30 – 60 cm, có lông nhung, cuốn dài từ 20 – 25 cm, lá chét hình trứng hay hình rộng mác, gốc tù hay tròn, đầu nhọn, lá bên nhỏ hơn lá chét giữa.

Cụm hoa mọc chùm, dài khoảng 25 cm, gồm nhiều xim, mỗi xim từ 2 – 3 hoa nhỏ, có màu xanh vàng xếp từng đôi. Có đài hợp, hình chén, ngoài có lông, trên đầu có 5 răng tròn, 5 cánh hoa, thuôn. Nhị hoa 10 hợp thành ống, bao phấn hình trái xoan.

Quả hình cầu, tròn, hơi bị ép có mũi nhọn cứng ở đầu, có đường kính khoảng 6cm, có lông, màu vàng đậm. Vỏ có thịt nạc, hạch bên trong cứng 4 – 5 ô; hạt từ 2 -5, có màu nâu, nhẵn.

Cây Sấu có khả năng chịu hạn tốt, ưa sáng, ở vùng có khí hâu khô hạn thì cây vẫn phát triển bình thường. Cây phát triển tốt nhất trên các loại đất sét và đất sét pha cát. Tốc độ sinh trưởng bình thường.

Cây Sâu thuộc loại cây gỗ lớn, cứng, nên được sử trong xây dựng, làm mộc nội thất….

Nhưng quả lại mang lại nhiều lợi ích về kinh tế nhất. Vào mùa quả Sấu được bán nhiều ở chợ, trên đường đi chủ yếu nhiều ở miền Bắc Việt Nam, vì có giá rẻ nên rất dễ mua, khi còn xanh quả thường được các bà nội trợ dùng nấu canh hay ngâm làm nước uống rất tốt. Quả chín dùng làm ô mai Sấu, Sấu giầm, tương giấm…

Các món chế biến từ quả Sấu rất được ưa chuộng tại Việt Nam, đặc biệt là phụ nữ. Về đông y, thì quả Sấu có công năng kiện vi sinh tân, trị ho, tiêu đờm, trị nhiều bệnh chứng như miệng khô khát, ngứa cổ, đau họng, nôn do thai nghén, giải rượu, bị nổi mẫn, ngứa, trị phong độc nổi khắp người… Ngoài ra lá Sấu nấu lấy nước rửa chữa mụn loét hoại tử.

Cây Sấu được trồng bằng hạt. Chọn lấy quả giống từ những cây Sấu có độ tuổi từ 7 – 10 năm cho năng suất cao ổn định. Sau đó làm sạch phần thịt quả phơi khô trong bóng râm, rồi cho hạt ngâm vào nước nóng vừa đủ để kháng khuẩn và kích thích nảy mầm, cho hạt đã ngâm vào cát có độ ẩm ủ từ 20 – 30 ngày cho nút nanh.

Đem hạt gieo vào các bầu ni lông đã chuẩn bị sẵn với hỗn hợp đất thích hợp, sau đó đặt bầu ươm vào vườn ươm có ánh sáng trực tiếp, có mái che.

Trong thời gian chờ cây con mọc cần tưới nước thường xuyên tạo độ ẩm cho bầu đất để cây nhanh lên. Sau 15 – 20 ngày thì dở bỏ mái che, đặt bầu đất cách nhau 30cm và chăm sóc bình thường cho đến khi cây xuất vườn ươm.

cây sấu Nên sử dung phân đạm, phân kali, phân lân thích hợp cho từng gia đoạn phát triển của cây để điều chỉnh lượng phân cho phù hợp ( có thể tham khảo thêm các kỹ sư chuyên môn). Bón phân khi trời mưa hay sau khi tưới nước cho cây, vị trí bón theo hình chiếu của tán cây.